اجتماعات اربعین، زمینه‌ساز شکل‌گیری امت واحده ایمانی است - دانشکده علوم اجتماعی
سلسله نشست‌های علوم اجتماعی و ایران معاصر
دکتر محمد دادسرشت: اجتماعات اربعین، زمینه‌ساز شکل‌گیری امت واحده ایمانی است.
روابط عمومی دانشکده علوم اجتماعی: دومین نشست از «سلسله نشست‌های علوم اجتماعی و ایران معاصر» با ادامه موضوع «علوم اجتماعی و نهضت حسینی»، یکشنبه ۲۸ شهریور ۱۴۰۰ در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
در این نشست حجت‌ا‌لاسلام والمسلمین دکتر محمد دادسرشت، معاون فرهنگی‌ـسیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران و مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشکده علوم اجتماعی، به موضوع «اجتماعات آخرالزمانی» پرداخت. آنچه در ادامه می‌آید، گزارش این سخنرانی است که یاسمن سجادی، دانشجوی علوم ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی، تنظیم کرده است.
حجت‌ا‌لاسلام دادسرشت، در این نشست گفت: اجتماعات آخرالزمانی را می‌توان شاخصه‌ای معنوی برای شکل‌گیری جامعه جهانی تلقی کرد. باید بدانیم که شاخصه‌های مختلفی برای جوامع آخرالزمانی معرفی شده است. یکی از برجسته‌ترین آن‌ها همه‌گیری ظلم و همه‌گیری عدل است. تفاوت فضای ظهور و جهان آخرالزمانی در اجتماعی بودن آن است و نه فردی بودن. ما مقوله‌ای با عنوان ظهور فردی داریم، در واقع اتفاقاتی که در پساظهور قرار است برای جهان رخ بدهد، امکان دارد برای افراد اتفاق بیافتد. یکی از آن‌ها تکامل دستگاه ادراکی بشر است که انسان حتی می‌تواند تا حدودی باطن عالم را نیز ببیند. در حال حاضر، باطن عالم وجود دارد و تعارضی هم با ظاهر آن ندارد، اما دستگاه ادراکی بشر ناقص است. برای برخی این ظهور فردی اتفاق می‌افتد و دستگاه ادارکی‌شان تکامل می‌یابد. پس در پساظهور، عقل و دستگاه ادراکی بشر به تکاملی می‌رسد که می‌توان باطن عالم ماده را دید. در قیامت این اتفاق به کمال خود می‌رسد، اما در جهان پساظهور نیز محدودیت‌های بسیاری از سر راه ما کنار می‌روند. دیگر به اندازه امروز، در قید و بند زمان و مکان نخواهیم بود. امروزه ما کاملاً در قید زمان، مکان، جسم و عالم ماده هستیم، چیزی که در جهان پساظهور رو به زوال است.
وی افزود: این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که ویژگی‌هایی به صورت جمعی وجود داشته باشند. یکی از آن‌ها حضور تمام و کمال و بی‌حد و اندازه ظلم میان همه انسان‌ها است. البته باید توجه داشته باشیم که در طول تاریخ بشر، ظلم به اشکال متعدد ظهور و بروز داشته است. تاریخ اسلام را که مرور کنیم؛ در همان آغاز بعثت پیامبر اکرم (ص)، ایشان در روایتی از خندق، از قرار گرفتن همه ظلم در برابر همه حق سخن گفته‌اند. اجتماع ظلم در مقابل اجتماع حق، می‌تواند ما را به ظهور جمعی برساند اما آیا همان کافی است؟ در سال ۶۱ هجری قمری در قیام عاشورا اجتماع حق در برابر اجتماع ظلم ایستاد. جلوتر بیاییم، به انقلاب اسلامی می‌رسیم که امام خمینی (ره) نیز به خوبی از ایستادن شرق و غرب در برابر یک ندای ایمانی انقلابی گفته‌اند.
دکتر دادسرشت بیان کرد: تا زمانی که ظهورهای جمعی حق علیه ظهورهای باطل به تکامل خود نرسند، آن اتفاق جهانی رخ نخواهد داد. ما در دهه‌های اخیر شاهد ارائه نظریات گوناگونی درباره جهانی شدن یا جهانی‌سازی بوده‌ایم. ما بخواهیم یا نخواهیم، در دین، امت واحده‌ای برایمان پیش‌بینی شده است. همان‌طور که گفته شد، ظهورهای جمعی حق در مقابل ظهورهای جمعی باطل از عواملی است که منجر به امت واحده می‌شود. در حقیقت، باید این مقابله آن‌طور به کمال برسد که حق بر باطل چیره شود. ما امروزه شاهد چنین اجتماع حقی در جریان اربعین و بدون هیچ‌گونه شاخصه مادی هستیم.
وی ادامه داد: ما زمانی که با شاخصه‌هایی به سنجش جوامع می‌پردازیم، از شاخصه‌های مادی و معنوی بهره می‌بریم. برای مثال، بررسی یک جامعه به لحاظ جغرافیایی با توجه به آنکه جغرافیا مرزها و حدودی دارد، بررسی آن جامعه به وسیله یک شاخصه مادی است. در قرآن آنچه که یک امت را تشکیل می‌دهد، وحدت در باورها و کنش برخاسته از آن باورها است. اگر آن باورها حق باشند، امت واحده ایمانی شکل می‌گیرد. بسیاری از ما تجربه حضور در مراسم اربعین را داشته‌ایم و یکدلی افراد در آن‌جا را دیده‌ایم، این یکدلی از باور حق سرچشمه می‌گیرد و در قید زمان و مکان نیست. البته فراموش نکنیم که ما امت باطل هم داریم که از باورهای باطل و کنش‌های متناسب با آن شکل گرفته است، اما مهم این است که در نهایت، امت باطل از بین خواهد رفت. ما در جریان اربعین و توسعه فرهنگ انقلاب اسلامی شاهد ظهور امت واحده حق بوده‌ایم. ما زمینه‌های یک جامعه جهانی را می‌بینیم، اما هنوز نیازمند اجتماعات حق هستیم. بزرگ‌ترین نمونه آن در حال حاضر، اربعین است که امیدواریم ادامه یابد و ما را به امت واحده حق برساند.