نشست سوم از سلسله نشست‌های سلامت اجتماعی برگزار شد - دانشکده علوم اجتماعی
به گزارش روابط عمومی دانشکده علوم اجتماعی، نشست سوم از سلسله نشست‌های سلامت اجتماعی با همکاری مشترک دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و کرسی یونسکو در سلامت اجتماعی و توسعه دانشگاه تهران با موضوع «تاثیر فناوری های نوین متاورس بر سلامت اجتماعی» با حضور دکتر روح الله نصرتی عضو هیئت علمی گروه انسان شناسی دانشگاه تهران، دکتر محمدمهدی مولایی عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی و دکتر حسین مطلبی رئیس پژوهشگاه فضای مجازی برگزار شد.
نصرتی:«تکنولوژی نابرابری‌ها را تشدید کرده است».
دکتر روح الله نصرتی در ابتدای جلسه به معرفی کرسی یونسکو در سلامت اجتماعی و توسعه دانشگاه پرداخت و بر اهمیت اهمیت برگزاری نشست در زمینه ارتباط میان سلامت اجتماعی و متاورس تاکیدکرد و ادامه داد:« یکی از نکاتی که در بررسی دنیای کنونی و دنیای آینده باید مورد توجه قرار گیرد آن است که تکنولوژی خود را بر زندگی ما غالب کرده است اما این تکنولوژی ها تامین کننده منافع الیگارشی هستند و در درون کشورها نابرابری ها را تشدید می‌کنند. در این میان مسئولیت اجتماعی شرکت ها بسیار مهم است».
مولایی:«متاورس شفاف‌ترین شکل حضور را ممکن می‌سازد».
دکتر محمدمهدی مولایی تعریف متاورس را امری دشوار دانست و اشاره کرد:« چون هنوز ابعاد متاورس مشخص نیست و بیشتر گمانه زنی در این زمینه داریم و آنچه می‌گوییم را نباید به عنوان گزاره های قطعی در نظر گرفت بلکه به عنوان نشانک‌های ضعیف می‌بایست در نظر گرفت تا بتوان به گمانه‌ها و حدس‌های خوبی رسید».
مولایی با بیان اینکه متاورس شکل مجسم شده اینترنت است و آن یعنی به اینترنت جسم ببخشیم، تصریح کرد:« متاورس جایی است که به جای تماشای محتوا، درون محتوا هستید و حضور در کنار دیگران را حس می‌کنید، انگار که در مکان‌های دیگر هستید و این تجربه‌ای است که از طریق تکنولوژی‌های دو‌بعدی محقق نمی‌شود. همچنین خیلی از مردم وقتی به متاورس فکر می‌کنند، یاد واقعیت مجازی یا همان VR می‌افتند که البته، بخش مهمی از متاورس، همین است».
وی ادامه داد:« متاورس شفاف‌ترین شکل حضور را ممکن می‌سازد؛ اما فقط محدود به واقعیت مجازی نیست بلکه از طریق تمام پلتفرم‌های کامپیوتری نظیر VR، AR ،کامپیوترهای شخصی ، دستگاه‌های موبایل و کنسول‌های بازی هم در دسترس خواهد بود».
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی متاورس را موضوع جدیدی ندانست و سابقه آن را تا سال 1992 شناسایی کرد که بیشتر از سه دهه است که مورد توجه قرار گرفته است و تا الان مسیر تکاملی داشته است، خاطرنشان کرد:« این تکنولوژی‌ها در مسیر متفاوتی شکل گرفتند. اما در واقع تغییر نام شرکت فیسبوک توجه‌ها را به این موضوع معطوف کرد. عملاً پروژه برندیگ برای رسوایی‌های فیسبوک بود که این نقطه متاورس را مورد توجه همگان قرار داد».
این اندیشمند ارتباطات با بیان اینکه برای واکاوی خشونت در زندگی متاورسی می‌بایست به بررسی این موضوع پرداخت که آیا آنچه وعده ان داده می‌شود تحقق پذیر است یا خیر، ادامه داد:« وعده جذاب این است که ما در فرادنیایی قرار می‌گیریم که زشتی‌های دنیای کنونی را ندارد. آدم‌ها در محیط متا نیم تنه هستند و شاید اصلاً تعرض جنسی در محیط متا اتفاق نیافتد. اما در عین حال نگرانی‌های بی شماری نیز در این زمینه وجود دارد: با جرایم متاورس چه باید کرد و متناسب با پیشرفت های فناورانه، جرایم را باید پاسخ گفت. نگرانی بعدی ان است که متاورس فرصتی برای کارهای تروریستی ایجاد خواهد کرد. براساس گفته متخصصان این حوزه متاورس چندین برابر فراتر از قرار ملاقات و نشست و این‌ها متاورس می تواند به فعالیت‌های تروریستی کمک کند».
دکتر محمد مهدی مولایی در جمع بندی مطالب خود با اشاره به این نکته که شرکت‌ها در زمان حاضر متاورس را به عنوان یوتیپیای جدید معرفی می‌کنند، که با آن می‌توان بر بسیاری از مشکلات غلبه کرد و زندگی در آرمان شهری جدید را تجربه کرد، تصریح کرد:« اما واقعیت آن است که آینده چیزی است که ما در حال حاضر آن را رقم می‌زنیم و با توجه به دو عنصر، آینده و وضعیت‌مان را می‌توان در برابر فضای متاورس سامان بخشید: اولی ضرورت آگاه سازی و توجه به شکل دهندگان متاورس است و دیگری ضرورت پاسخ گویی شکل دهندگان متاورس به سوالات و مطالبات جامعه است».
مطلبی:«ما آینده محتومی خواهیم داشت که باید به آن جهت دهی کنیم».
در ادامه دکتر مطلبی متاورس را جنین نارسی دانست زیرا به نظر وی منطق این فضا شکل هنوز نگرفته است و ما با یک مسیر در حال شدن مواجه هستیم که ملاحظات فنی و فلسفی بسیاری دارد، تصریح کرد:« در عین حال باید توجه داشت که مباحث سیاسی اجتماعی زیادی در پس متاورس وجود دارد و بیشتر مواردی که می‌گوییم گمانه زنی است. اما آیا پرداختن به این مباحث زود است؟ اکنون این بصیرت در جهان وجود دارد که ما آینده محتومی خواهیم داشت که باید به آن جهت دهی کنیم. در اینجا فلسفه تکنولوژی فضای مجازی برجسته خواهد شد. تمایز اساسی متاورس از سایر فضاها را می‌توان در این تعریف خلاصه کرد که متاورس شبکه مجازی سه بعدی پایدار است که تجربه تعامل کامل انسان با افراد و اشیا فراهم می کند. قرار است افراد در متاورس غوطه وری را تجربه کنند».
از نظر رئیس پژوهشکده فضای مجازی، به لحاظ تئوری ما با چند متاورس مواجه هستیم:« یک بخش از زندگی ما، زندگی اصلی ما که برای بخش های لازم دیگری از آن خارج می‌شویم، دنیای ماتریکسی و خروج از این جهان و ورود کامل به متاورس. مسئله متاورس تیکی را به لحاظ سرچ در دنیا می‌زند که بر می‌گردد به این مسئله که دنیای ما به لحاظ فنی هنوز بلوغ پیدا نکرده است. هرچند که ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که نمی‌توانیم به بسیاری از چیزها که خواهان آن هستیم، برسیم. اما متاورس این فرصت را فراهم خواهد کرد؛ فرصتی که می‌توان جهان مطلوب را در جهان مدرن شکل داد. پس در این صورت متاورس می تواند مورد پذیرش بشر واقع شود».
دکتر مطلبی در پاسخ به این سوال که «آیا الان می توان متاورس را شکل داد» چهار محدودیت اصلی را برشمرد: توان پردازش (باید بتواند یک جهان با تمام عوارضش شبیه سازی شود و همواره جریان داشته باشد، یعنی پردازش بسیار گسترده توقف ناپذیر)، داده‌های کافی، محدودیت سرعت و پهنای باند (اتصال دائم بسیار با کیفیت)، محدودیت ذخیره سازی. علاوه بر این متاورس چالش‌های محتملی را نیز با خود همراه خواهد داشت. چالش‌هایی هم چون تغییر در معنای زندگی، تغییر در مفهوم کار، احتمال حاکمیت شرکت‌های بزرگ بر مردم متاورس، تغییر در معنای عواطف و ارتباطات، چالش مسئولیت، جعل هویت. بر این اساس آمار بالای خودکشی را شاهد خواهیم بود، زیرا ناتوانی در تعریف حل مسئله منجر به خودکشی می‌شود. علاوه بر این متاورس معنای کار را از بین می‌برد. سوال اینجاست این حجم گسترده بیکار با بشر و تمدن بشری چه خواهد کرد. در واقع ما با بحران معنا و شاید یک شکست در زمنیه عواطف انسانی مواجه خواهیم شد.
مطلبی با بیان اینکه متاورس چالش‌هایی هم چون اختلالات جسمانی ناشی از غوطه ور شدن در متاورس؛ دگرگون شدن اقتصاد، چالش حریم خصوصی، چند زمانه شدن انسان را به همراه خواهد داشت، خاطرنشان کرد:« اما علی‌رغم همه این نکات مثبت و منفی متاورس چه باید کرد؟ نکته مهم آن است که نباید فرصت تغییر پارادایم در فناوری را از دست داد. می توان طراحی حساس به ارزش را در فناوی ها اعمال کرد. چراکه همه ابزارها دارای ارزش هستند. ارزش‌های حاکم بر فناوری را نمی‌توان نادیده گرفت. مهم است شما درفرآیند طراحی فناوری حضور داشته باشید تا ارزش های خودت را جا بیاندازید. ما می خواهیم یک فناوری را بگیریم و بعد ارزش‌های خودمان را به ان انتقال دهیم. اما این کار عملا نشدنی است. ارزش در فرآیند ساخت به الگوریتم و مدل ریاضی به فناوری انتقال می یابد».
